bệnh xơ vữa động mạch là một bệnh thường gặp ở người cao tuổi, tuy nhiên có thể xảy ra ở người trẻ. Xơ vữa động mạch là hiện tượng thành của động mạch (phía trong lòng động mạch) bị xơ cứng, hẹp lại hoặc mảng xơ vữa bị bong ra làm tắc mạch cục bộ gây biến chứng nguy hiểm. Xơ vữa động mạch có thể gặp ở mọi vị trí trong cơ thể, nhưng nguy hiểm nhất vẫn là động mạch nuôi tim (động mạch vành tim), động mạch não. Bệnh này là một trong những nguyên nhân gây nên các bệnh về tim mạch như tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, thiểu năng mạch vành, đột quỵ.
Bệnh xơ vữa động mạch là gì?
Bệnh xơ vữa động mạch là từng mảng xơ vữa tích tụ bên trong thành động mạch. Động mạch mang máu chứa oxy đến tim và các bộ phận khác trong cơ thể. Mảng xơ vữa được tạo thành từ chất béo, cholesterol, canxi và các chất khác được tìm thấy trong máu. Theo thời gian, mảng xơ vữa cứng lại và làm hẹp động mạch, hạn chế dòng chảy của máu chứa oxy đến các cơ quan và các bộ phận khác trong cơ thể. bệnh xơ vữa động mạch có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng bao gồm nhồi máu cơ tim, đột quỵ hoặc thậm chí là tử vong.
Những dấu hiệu và triệu chứng xơ vữa động mạch là gì?
bệnh xơ vữa động mạch không xuất hiện ngay lập tức mà dần dần. Xơ vữa động mạch nhẹ thường không có triệu chứng nào.
Bạn thường sẽ không phát hiện triệu chứng xơ vữa động mạch cho đến khi động mạch bị hẹp lại hoặc bị tắc khiến nó không thể cung cấp đủ máu đến các cơ quan và mô. Đôi khi, một khối máu đông có thể làm tắc hoàn toàn dòng máu hoặc làm chậm quá trình vận chuyển máu, gây ra cơn đau tim hoặc đột quỵ.
Các triệu chứng xơ vữa động mạch từ trung bình cho đến nghiêm trọng tùy thuộc vào động mạch bị ảnh hưởng, bao gồm:
- Nếu mảng xơ vữa ở động mạch tim, bạn có thể có các triệu chứng như đau ngực hoặc thắt ngực
- Nếu mảng xơ vữa ở động mạch cung cấp máu cho não, bạn có thể có các dấu hiệu và triệu chứng như tê đột ngột hoặc yếu ở tay hoặc chân, khó nói hoặc nói lắp, mất thị lực tạm thời ở một mắt hoặc cơ mặt bị rủ xuống. Những dấu hiệu của cơn thiếu máu thoáng qua, nếu không được điều trị, có thể diễn tiến thành một cơn đột quỵ
- Nếu mảng xơ vữa động mạch ở động mạch cánh tay và chân, bạn có thể có các triệu chứng của bệnh động mạch ngoại vi như đau chân khi đi bộ
- Nếu mảng xơ vữa ở động mạch thận, bạn sẽ bị cao huyết áp hoặc suy thận
Bạn có thể gặp các triệu chứng xơ vữa động mạch khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Chẩn đoán và điều trị sớm có thể ngăn chặn tình trạng xơ vữa động mạch trở nên nghiêm trọng hơn và ngăn ngừa cơn đau tim, đột quỵ, vì vậy bạn nên nói chuyện với bác sĩ càng sớm càng tốt để ngăn chặn tình trạng nghiêm trọng này.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Các yếu tố nguy cơ xơ vữa động mạch
Tăng lipid máu:
Tăng cholesterol máu là nguy cơ chính của xơ vữa động mạch và là nguyên nhân bệnh tim mạch thiếu máu. Tuy nhiên, nguy cơ phụ thuộc vào loại lipoprotein chuyên chở cholesterol. LDL Cholesterol có vai trò quan trọng đối với bệnh sinh xơ vữa động mạch. Có thể nói rằng bất kỳ sự gia tăng LDL cholesterol mức độ nào trong máu đều có nguy cơ gây xơ vữa động mạch. Lipoprotein (a) cũng là yếu tố nguy cơ cao khi vượt quá 0,3 g/l.
Các yếu tố nguy cơ khác:
- Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ rất cao, nhất là đối với các mạch máu não. Huyết áp cao làm tăng sinh tế bào cơ trơn làm dày trung mạc động mạch và làm gia tăng chất elastin, chất keo và glycosaminoglycans. Áp lực do huyết áp cao tạo ra cũng làm dễ vỡ mảng xơ vữa cũng như làm gia tăng tính thấm nội mạc đối với cholesterol.
- Hút thuốc: cũng là yếu tố nguy cơ chính, nguy cơ mạch vành tăng gấp đôi ở người hút thuốc, nhất là những người hút 40 điếu/ ngày.
- Đái tháo đường: là nguyên nhân gây rối loạn lipid, nên dễ gây xơ vữa động mạch.
- Béo phì, ít hoạt động.
- Các thuốc ngừa thai.
Ảnh hưởng của mảng xơ vữa lên các hệ thống mạch máu
Xơ vữa động mạch thường không có dấu hiệu hoặc triệu chứng cho đến khi lòng động mạch bị hẹp nặng hoặc tắc nghẽn hoàn toàn. Nhiều bệnh nhân không biết bệnh cho đến khi có tình trạng phải cấp cứu như nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ
Một số bệnh nhân có dấu hiệu và triệu chứng tùy thuộc vào động mạch bị tổn thương. Mảng xơ vữa thường xuất hiện tại 3 vị trí chính là động mạch vành, động mạch cảnh và động mạch ngoại biên.
Hệ thống động mạch vành.
Động mạch vành cung cấp máu giàu oxy nuôi cơ tim. Nếu mảng xơ vữa làm hẹp hoặc tắc nghẽn lòng động mạch (thường gọi là bệnh mạch vành), triệu chứng thường gặp là cơn đau thắt ngực. Mảng xơ vữa ổn định ở động mạch vành gây ra cơn đau thắt ngực ổn định, mảng xơ vữa bị bong đột ngột kèm cục máu đông gây ra cơn nhồi máu cơ tim hoặc cơn đau thắt ngực không ổn định.
Hệ thống động mạch cảnh.
Động mạch cảnh cung cấp máu giàu oxy nuôi não. Mảng xơ vữa gây hẹp hoặc tắc động mạch này (được gọi là bệnh động mạch cảnh) gây ra bệnh cảnh đột quỵ và có khả năng gây tổn thương não vĩnh viễn. Trường hợp chỉ tắc nghẽn tạm thời gây ra cơn thiếu máu não thoáng qua, cũng là dấu hiệu cảnh báo tình trạng đột quỵ.
Hệ thống động mạch ngoại biên.
Mảng xơ vữa cũng có thể gây hẹp hoặc tắc lòng động mạch cung cấp máu giàu oxy nuôi các cơ quan như tay chân và vùng chậu (được gọi là bệnh động mạch ngoại biên), gây nên tình trạng giảm tuần hoàn chi dẫn đến triệu chứng đau cách hồi và trường hợp nặng có thể bị đoạn chi.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường mắc phải bệnh xơ vữa động mạch?
bệnh xơ vữa động mạch là một vấn đề khá phổ biến liên quan đến lão hóa. Khi bạn có tuổi, nguy cơ xơ vữa động mạch tăng lên. Yếu tố di truyền hoặc lối sống gây ra mảng xơ vữa tích tụ trong động mạch. Khi bạn đến tuổi trung niên hoặc tuổi già, mảng xơ vữa lúc này đã đủ lớn sẽ gây ra những dấu hiệu hoặc triệu chứng. Ở nam giới, nguy cơ mắc bệnh gia tăng sau tuổi 45. Ở nữ giới, nguy cơ cao mắc bệnh tăng lên sau tuổi 55.
Bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch?
Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch, bao gồm:
Bệnh sử gia đình. Nếu gia đình có thành viên từng mắc bệnh xơ vữa động mạch thì bạn cũng sẽ có nguy cơ bị xơ vữa động mạch. Tình trạng này là do các bệnh lý di truyền liên quan đến tim mạch.
Huyết áp cao. Huyết áp cao có thể làm hư hại các mạch máu sau khi làm cho chúng suy yếu ở một số vị trí. Cholesterol và các chất khác trong máu có thể làm giảm sự linh hoạt của các động mạch theo thời gian.
Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:
- Cholesterol cao
- Tiểu đường
- Béo phì
- Hút thuốc lá
- Tiền sử bị bệnh tim sớm
- Thiếu tập thể dục
- Chế độ ăn không lành mạnh
bệnh xơ vữa động mạch có chữa được không?
bệnh xơ vữa động mạch rất khó để điều trị dứt điểm. Thế nhưng, một số phương pháp vẫn có thể hỗ trợ ngăn chặn bệnh phát triển thêm hoặc giảm bớt một phần xơ vữa động mạch như:
Thay đổi lối sống:
Bên cạnh chế độ ăn uống lành mạnh như ăn nhiều chất xơ, hạn chế những thức ăn chứa các chất béo xấu, bạn còn cần tập thể dục thường xuyên và đặc biệt là không nên hút thuốc. Những thay đổi về lối sống này là cách hỗ trợ điều trị không dùng thuốc, không phẫu thuật. Vì thế chúng sẽ không loại bỏ tắc nghẽn nhưng có thể làm giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Thuốc:
Thuốc điều trị cholesterol cao và huyết áp cao có khả năng làm chậm và thậm chí có thể ngăn chặn chứng xơ vữa động mạch. Đồng thời, những loại thuốc này còn có tác dụng làm giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ. Thế nhưng tốt nhất, bạn chỉ nên dùng các thuốc trên sau khi được bác sĩ chỉ định và tư vấn về những tác dụng phụ có thể gặp phải.
Nong mạch vành và đặt stent:
Phương pháp này thường được chỉ định khi động mạch vành bị hẹp từ 70% trên phim chụp mạch vành. Lúc này, bác sĩ sẽ dùng một ống thông nhỏ có gắn bóng và giá đỡ kim loại (stent) được đưa qua động mạch đùi hoặc động mạch quay ở cổ tay đi đến động mạch vành người bệnh. Khi đến vị trí bị xơ vữa, bóng được thổi phồng lên để mở rộng lòng mạch và đưa vào giá đỡ kim loại nhằm duy trì sự lưu thông của mạch máu.
Phẫu thuật bắc cầu mạch vành:
Một động mạch hoặc tĩnh mạch khỏe mạnh từ cơ thể sẽ được bác sĩ kết nối, hoặc ghép, với động mạch vành bị chặn. Phẫu thuật này giúp tạo ra một con đường mới cho máu giàu oxy chảy đến cơ tim. Mặc dù mang lại nhiều lợi ích nhưng không phải bệnh nhân bị xơ vữa động mạch nào cũng cần thực hiện loại phẫu thuật này.
Làm thế nào để phòng ngừa xơ vữa động mạch?
Không chỉ khó khăn trong điều trị, bệnh xơ vữa động mạch còn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó, việc phòng ngừa rất cần thiết để giảm bớt chi phí về sau. Các biện pháp giúp phòng ngừa xơ vữa động mạch bao gồm:
- Bỏ hút thuốc.
- Ăn thực phẩm lành mạnh.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
- Thực hiện khám sức khỏe tổng quát định kỳ.
Xơ vữa động mạch là bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể cải thiện và phòng chống bằng cách cải thiện lối sống trở nên lành mạnh hơn. Vì thế, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa xơ vữa động mạch để đảm bảo sức khỏe và tiết kiệm chi phí về sau.
Tìm kiếm có liên quan
- Thuốc làm tan mảng xơ vữa
- Cách chữa xơ vữa mạch máu
- Cây thuốc trị xơ vữa mạch máu
- Thực phẩm chống xơ vữa mạch máu
- Xơ vữa mạch máu não
- Phòng ngừa xơ vữa mạch máu
- Cơ chế hình thành mảng xơ vữa
- Tại sao ở người bệnh xơ vữa thành mạch thường bị cao
Nội dung liên quan:
- Lợi ích khi đạt tiêu chuẩn GLOBALGAP
- Mách bạn những cách giải rượu, bia an toàn và hiệu quả
- Công dụng của dầu dừa đối với sức khỏe và trong làm đẹp